Çatı Sistemleri
Evlerin, binaların, apartmanların hatta bir köpek kulübesinin bile ihtiyacı olan en elzem yapıdır. En üst katında bulunan, binayı, evi ya da apartmanı yani o inşaatı dış ortam koşullarından ya da hava koşullarından koruyan yapıdır.
Meyveleri dış etkenlere karşı koruyan şey kabuklarıdır. Evleri, binaları vb. yapıları da oluşabilecek kötü hava şartlarına veya dış etkenlere karşı koruyan kabuk benzeri yapıda olan şey ise çatıdır.
Çatı Sistemi Nedir?
Her yapının oluşum sürecinde kullanılan malzemeler, süreç aşamasında kullanılan bir takım maddeler veya metaryeller bulunur. Bu malzemeler ve yapıya ait her şey, yapının kendi sistemini oluşturur.
Çatıya ait her malzeme, metaryel, kullanılan aletler vb. ürünler ile birlikte oluşan katman veya katmanların bütününe çatı sistemleri veya çatı sistemi denir. Herhangi bir maddeyi dahi çeşitlerine ayırıp daha detaylı inceleyerek o madde hakkında daha kapsamlı bilgilere sahip olduğumuz için çatı ve çatı sistemleri başlıklarını da çeşitlendirebiliriz.
Çatı Çeşitleri Nelerdir?
Çatı tek bir özellikte veya tek bir maddeden meydana gelmez. Çatının oluşabilmesi için kullanılan malzemeler aslında bir yandan da çatının özelliklerine göre değişiklik göstermektedir.
Çatıların özelliklerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Konstrüksiyon yani taşıyıcı malzemelerine göre
- Dış şekillerine göre
- Eğim ya da eğimlerine göre
- Örtü malzemelerine göre
Bütün çatılar kendilerine has yapım ve korumalara sahip bir şekilde çeşitlendirilir.
Taşıyıcı Malzemelerine Göre Çatı Çeşitleri
- Kafes Kririş
- Oturtma
- Kabuk
- Masif Plak
- Asma
- Dolu Gövdeli Kiriş
Dış Şekillerine Göre Çatı Çeşitleri
- Beşik Çatı
- Düz ya da Teras Çatı
- Sivri ya da Kule Çatı
- Tek Eğimli Çatı
- Kırma Çatı
- Topuz Çatı
- Haç Biçimli Çatı
- Mansard Çatı
- Kubbe Çatı
- Tonoz Çatı
- Şed Çatı
- Katlanmış Plak
Örtü Malzemelerine Göre Çatı Çeşitleri
- Toprak
- Taş
- Kremit
- Saz
- Metal
- Cam
- Plastik
- Asfalt
Isı Yalıtımına Göre Çatı Çeşitleri
- Soğuk Çatı
- Sıcak Çatı
Çatı Sisteminin İçeriği
Çatının ne olduğunu, çatı sisteminin ne olduğunu, çatının özellikleri ve çatının çeşitleri hakkında yeterince bilgiye sahip olarak, çatı sistemleri hakkında daha kapsamlı bilgiye sahip olunmalıdır.
Çatının tanımını yaparken hava koşulları ve dış etkenlere değinmiştik. Çatının şekli ve eğimi, eriyen kar suyunu ve yağmur sularını oluklar, süzgeçler ve iniş borularından oluşan sisteme iletmek için çatı kaplaması kullanılır. Çatı kaplaması; bitümlü çatı pulu, membran (izolasyon metaryeli) veya kiremit ile uyumlu olmalıdır.
Çatının yapı sistemi hem buharın geçişini hem hava sızıntısını, hem de güneş ve ısı dalgalarının akışını kontrol edebilmelidir. Aynı zamanda, çatı strüktürü ve bileşenlerinin, yağ yönetmenliğinin şart olarak belirttiği sistem ile ilişkili olarak, bu bileşenlerin yangın ve yangının yayılmasına karşı dayanıklı ve önlenebilir olması gerekmektedir.
Çatı, bulunduğu konumda her türlü hava şartlarının olumlu/olumsuz her durumda kaldırabilecek veya taşıyabilecek durumda olmalıdır. Bütün malzemeleri bir uyum içinde kendi isteminde taşıyarak ufak bir dış etkende dahi çökme, dağılma gibi durumların yaşanmasına izin vermeyecek bir yapıda olmalıdır.
Bu durumda çatının yapısını destekleyebilecek kolon ve taşıyıcı duvar sistemleri, yapının veya çatı sistemleri olarak adlandırdığımız sistemin strüktürel yerleşime uygun olması gerekmektedir. Buna göre, çatıyı destekleyen malzemelerin düzeni, çatı açıklıklarının boyutu da iç mekan yerleşimi ve çatının strüktürünün taşıyabileceği döşeme türlerini etkiler. Boyut olarak büyük çatı açıklıkları, iç mekanlarda daha esnek, boyutu küçük olan çatı açıklıkları ise mekanlarda daha keskinlik ortaya çıkarır.
Çatıların strüktür biçimleri ( düz, eğimli, beşik veya kırma çatı, geniş-korunaklı-ritmik bir düzleme eklemlenmiş) yapıların imgesinde önemli bir rol oynar.
Çatı ve dış duvar arasında oluşabilecek herhangi bir estetiğe karşı olan yanlış hizalanma veya ölçüsüz görünümün önüne geçmek için birtakım önlemler alınarak bunun önüne geçilmelidir.
